Πυλές

Ένα από τα 12 χωριά της Καρπάθου  είναι και οι Πυλές.
Το μικρότερο, πληθυσμιακά, χωριό, κτισμένο στη δυτική πλευρά του νησιού, με πανοραμική θέα προς τη γειτονική ιστορική νήσο Κάσο και τα βουνά της Σητείας. Είναι κυριολεκτικά πνιγμένο στο πράσινο των πολλών περιβολιών του και κάθε δειλινό, απολαμβάνεις απ’ εδώ ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα!

Το χωριό πρωτοκατοικήθηκε τον 17ο αιώνα από πρόσφυγες, που έφυγαν από τα παράλια του νησιού, όπου κατοικούσαν αρχικά, για ν’ αποφύγουν τους πειρατές, που λυμαίνονταν τα νησιά του Αιγαίου. Σ’ αυτούς προστέθηκαν κατά την Επανάσταση του 1821 και πολλοί φυγάδες από τη γειτονική Κρήτη και τη μαρτυρική Κάσο.

Οι Πυλές ακολούθησε την τύχη της Καρπάθου (τουρκική, ιταλογερμανική κατοχή), αντιστάθηκε γενναία στους κατακτητές, πήρε μέρος στους απελευθερωτικούς αγώνες, γεύτηκε κι αυτό από τους πρώτους τη χαρά της απελευθέρωσης (1944) και της ενσωμάτωσης (1947) με τη Μητέρα Ελλάδα!

Στο Κοιμητήριο του χωριού είναι θαμμένος ο Ιερολοχίτης Λοχίας Κωνσταντίνος Ψιλλής, από τη Χίο, που σκοτώθηκε από οβίδα στο Προνί.

Οι Πυλιάτες σκορπίστηκαν στα πέρατα της Γης. Φίλεργοι, καθώς είναι, πρόκοψαν και ευδοκίμησαν, όπου κι αν πήγαν. Πάντοτε, όμως, αγαπούν κι επισκέπτονται το χωριό τους. Ενισχύουν κάθε κοινωφελές έργο κι ενδιαφέρονται για την πρόοδό του.

Η ονομασία του χωριού

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές, για την ονομασία του χωριού μας.

Υπήρχαν κάποιες πύλες (πόρτες) ή το χωριό ήταν πύλη (πέρασμα, είσοδος), που ένωνε τα χωριά της βόρειας ζώνης με την κάτω και τη νότια Κάρπαθο.

Υπήρχε -και υπάρχει- πολύς πηλός. (γραφή με -η: Πηλές) Υπήρχαν σπηλιές και κατέληξε η λέξη να γίνει Πυλές.

Η εκπαίδευση

Οι Πυλές, φημισμένες για τους πολλούς και καλούς Δασκάλους που έβγαζαν, πήραν την επωνυμία: “το χωριό των Δασκάλων”. Το 1908, με έξοδα της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, αγοράζεται και το 1925 ανοικοδομείται εκ θεμελίων το σχολικό κτίριο, στο οποίο στεγάζεται το τριθέσιο στην αρχή, διθέσιο μετά και τελικά μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο.

Το σχολικό κτίριο έπαθε ζημιές με τους σεισμούς, ανοικοδομήθηκε και πάλι ολοκληρωτικά το 1994 κι από τότε στεγάζεται εκεί το Κοινοτικό Γραφείο και το Κοινοτικό Ιατρείο.

Το 1985 κτίστηκε το νέο σχολικό κτίριο, σε ιδιόκτητο κοινοτικό οικόπεδο, στην άκρη του χωριού. Είναι ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό κέντρο, άριστα εξοπλισμένο με όλα τα σύγχρονα ηλεκτρονικά εκπαιδευτικά μέσα. Στη διδασκαλία εφαρμόζονται πρωτότυπα εκπαιδευτικά προγράμματα με τη χρήση 8 ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Στο Σχολείο μας πρωτοεφαρμόστηκε το πρωτοποριακό πρόγραμμα “ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ” (1993) και εγκαινιάστηκε το ΔΙΚΤΥΟ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ “ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ” (1995).

Το Σχολείο συμμετέχει στο παγκόσμιο περιβαλλοντικό πρόγραμμα GLOBE-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (1997) και σε πρόγραμμα για την προστασία της μεσογειακής φώκιας. Το 1998 αδελφοποιήθηκε με το Δημοτικό Σχολείο Πύλας Λάρνακας της Κύπρου, με το οποίο κι αναπτύσσεται μια αξιόλογη συνεργασία.

Το 1980 με δαπάνες του αειμνήστου Γεωργίου Ν. Γρίβα, του Κουσουρελακείου Ιδρύματος και των απανταχού της Γης συγχωριανών και φίλων του χωριού μας, κτίστηκε, εξοπλίστηκε και λειτουργεί υποδειγματικά η διώροφη Βιβλιοθήκη του Σχολείου μας.

Σύλλογοι

Στην Κοινότητα λειτουργούν και προσφέρουν σημαντικές υπηρεσίες, το καθένα στον τομέα του, σωματεία και σύλλογοι:

– Ο Φιλανθρωπικός και Μορφωτικός Σύλλογος “Ο ΑΠΟΛΛΩΝ”
– Ο Αθλητικός Σύλλογος “ΑΡΓΟΝΑΥΤΗΣ”
– Ο Σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων “Η ΠΡΟΟΔΟΣ”
– Η Τοπική Επιτροπή του Κουσουρελακείου Ιδρύματος
– Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων
– Ο Μαθητικός Συνεταιρισμός
– Ο Γεωργικός Συνεταιρισμός